Zima to dla ogrodu czas próby. Choć wiele roślin jest przystosowanych do naszego klimatu, nadejście mrozów, wysuszającego wiatru i brak pokrywy śnieżnej mogą być dla nich zabójcze. Właściwa ochrona roślin przed mrozem jest kluczowym zabiegiem, który decyduje o ich przetrwaniu i kondycji na wiosnę. Niestety, wielu właścicieli ogrodów popełnia błędy. Najczęściej okrywają oni rośliny zbyt wcześnie lub używają nieodpowiednich materiałów, co może przynieść więcej szkody niż pożytku.
Kiedy rozpocząć ochronę roślin przed mrozem?
To podstawowe pytanie: kiedy okrywać rośliny na zimę? Najgorszym błędem jest pośpiech. Okrywanie roślin zbyt wcześnie, na przykład już w październiku, gdy wciąż cieszymy się ciepłymi dniami, jest bardzo szkodliwe. Rośliny pod osłonami mogą się zaparzyć, co sprzyja rozwojowi chorób grzybowych. Co więcej, muszą one przejść naturalny proces hartowania. Pierwsze lekkie przymrozki są im potrzebne, by spowolnić procesy życiowe i przygotować się do spoczynku. Idealny moment na zabezpieczanie roślin na zimę to czas po pierwszych, niewielkich przymrozkach, ale tuż przed nadejściem stałego, silnego mrozu. W praktyce oznacza to najczęściej drugą połowę listopada. Warto śledzić prognozy pogody i przystąpić do pracy, gdy temperatura w nocy zaczyna stabilnie spadać poniżej -5°C.
Jak zabezpieczyć rośliny na zimę?
Skuteczne zimowanie roślin w ogrodzie opiera się na kilku sprawdzonych metodach. Wybór zależy od typu rośliny i części, którą chcemy chronić. Naturalne sposoby ochrony (Kopczykowanie i Ściółkowanie) Natura sama podsuwa nam najlepsze materiały izolacyjne.
- Kopczykowanie roślin: To podstawowa metoda ochrony róż przed mrozem. Polega na usypaniu u nasady pędów 20-30 cm kopca z ziemi ogrodowej, kompostu lub kory. Chroni to miejsce szczepienia i korzenie, które są najbardziej wrażliwe.
- Ściółkowanie ochronne: Gruba (10-15 cm) warstwa ściółki to najlepszy sposób na zabezpieczanie korzeni przed mrozem. Jest kluczowa dla bylin, traw i młodych krzewów. Można użyć kory sosnowej, zrębków, suchych liści (najlepiej dębowych lub bukowych, bo wolno gniją) lub kompostu. Czy liście nadają się do okrywania roślin? Tak, ale warto je przysypać gałązkami, by nie rozwiał ich wiatr.
- Stroisz: To nic innego jak gałązki drzew iglastych np. świerkowe, jodłowe. Jest to materiał przewiewny, chroni przed mroźnym wiatrem, ale nie powoduje gnicia. Doskonale nadaje się do okrywania rabat bylinowych czy zabezpieczania lawendy na zimę.
Materiały do okrywania roślin
Gdy naturalne osłony to za mało, sięgamy po specjalistyczne materiały.
- Agrowłóknina biała zimowa: To najpopularniejszy i najlepszy materiał syntetyczny. Jest lekka, przepuszcza powietrze i wodę, a jednocześnie chroni przed wiatrem i skokami temperatur. Jak agrowłóknina chroni przed mrozem? Przede wszystkim stabilizuje temperaturę wokół rośliny i chroni ją przed wysuszającym wiatrem.
- Maty słomiane i kaptury ochronne: Popularne „chochoły” ze słomy lub trzciny to tradycyjna metoda. Są w pełni naturalne i bardzo ciepłe. Gotowe kaptury ochronne na rośliny z juty lub grubej agrowłókniny są łatwe w użyciu. Służą do owijania pni młodych drzewek owocowych lub koron wrażliwych krzewów.
Jakie rośliny trzeba okrywać?
Nie wszystkie rośliny potrzebują naszej pomocy. Których roślin nie trzeba okrywać na zimę? Zasadniczo są to gatunki w pełni mrozoodporne, pochodzące z naszego klimatu (np. większość drzew liściastych, świerki, sosny, wiele bylin). Skupmy się na tych, które wymagają wsparcia.
- Jak zabezpieczyć róże na zimę? Wszystkie róże wielkokwiatowe, rabatowe i pienne wymagają kopczykowania. Róże pienne dodatkowo owijamy w całości agrowłókniną lub matą.
- Jak zabezpieczyć hortensje przed mrozem? To zależy od gatunku. Hortensje bukietowe i krzewiaste są mrozoodporne. Natomiast hortensja ogrodowa (zawiązująca pąki latem) wymaga solidnego kopczyka i owinięcia pędów agrowłókniną.
- Okrywanie traw ozdobnych na zimę: Kluczowy błąd to ścinanie ich jesienią! Suche liście traw należy związać w snopek (chochoł). Chroni to środek kępy przed mrozem i gniciem. Mniej odporne gatunki np. rozplenice, miskanty warto dodatkowo okopczykować u nasady.
- Zimowanie bylin i młodych drzewek: Młode, świeżo posadzone drzewka szczególnie owocowe warto owinąć matą lub białą agrowłókniną. Chroni to pień nie tylko przed mrozem, ale i przed pękaniem oraz obgryzaniem przez zające. Wrażliwe byliny (np. lawenda, budleja) wymagają lekkiego okrycia stroiszem lub kopczyka z kory.
- Ochrona roślin doniczkowych na balkonie przed mrozem: Rośliny w donicach są najbardziej narażone, ponieważ ich korzenie mogą zamarznąć na kość. Donicę należy solidnie ocieplić (np. styropianem, kartonem), a część nadziemną owinąć agrowłókniną. Najlepiej przestawić je w zaciszne miejsce, blisko ściany budynku.
Kiedy zdjąć osłony zimowe z roślin?
Równie ważny, jak termin okrywania, jest termin zdejmowania osłon. Nie należy robić tego zbyt wcześnie, gdy wciąż grożą nam silne wiosenne przymrozki. Najlepiej robić to stopniowo, gdy ziemia w pełni rozmarznie, a temperatury w nocy będą stabilnie dodatnie. Idealny jest pochmurny, ale w miarę ciepły dzień np. pod koniec marca lub na początku kwietnia. Pozwoli to roślinom przyzwyczaić się do słońca i uniknąć szoku termicznego. Budzenie ogrodu do życia po zimie to bardzo ważny moment w całym sezonie. To także najlepszy czas, aby zaplanować profesjonalne prace pielęgnacyjne lub nowe nasadzenia. Jako profesjonalny projektant ogrodów w Rzeszowie, chętnie doradzimy, jak optymalnie zadbać o Twoje rośliny na wiosnę. Zapraszamy do kontaktu, aby omówić, jak możemy pomóc Twojemu ogrodowi rozkwitnąć.