Chryzantemy ogrodowe są jednymi z najczęściej spotykanych i jednocześnie najbardziej cenionych jesiennych kwiatów. Na przestrzeni ostatnich lat przestały być postrzegane jako rośliny typowo cmentarne i coraz częściej można spotkać je również w ogrodach. Chryzantemy przed domem mogą stworzyć piękne i barwne rabaty, które z pewnością będą zwracać uwagę. Odpowiednio pielęgnowane mogą stać się wizytówką naszego domu.
Podstawowe informacje o chryzantemach
Chryzantemy należą do grupy roślin wieloletnich z rodziny astrowatych. Istnieje kilkadziesiąt gatunków i wręcz niezliczona liczba odmian tych kwiatów.
Określone odmiany chryzantem różnią się między sobą m.in. rozmiarem (zwykle osiągają 30-100 cm wysokości), barwą i wielkością kwiatów.
Ich kwiatostany mogą być naprawdę rozmaite, m.in. pojedyncze, półpełne, kuliste, półkuliste, pełne, igiełkowe, anemonowe, parasolowate czy pomponowe. Występują też w szerokiej gamie kolorystycznej: od białej, przez różne odcienie żółtej, pomarańczowej i różowej, do czerwonej.
Chryzantemy wieloletnie należą do rodzaju Dendranthema, wśród którego wyróżniamy:
- rośliny doniczkowe,
- rośliny rabatowe,
- rośliny na kwiat cięty – nadające się do bukietów czy wazonów.
Chryzantemy – odmiany
Spośród chryzantem drobnokwiatowych wyróżniamy:
- Solar – kwiaty żółte,
- Raja – złocistopomarańczowe,
- Rubra – różowe,
- Monaco – czerwone,
- Apollo – pomarańczowe kwiaty,
- Beatrice – ciemnoczerwone,
- Bronzefeuer – różne odcienie złota i brązu.
Podział chryzantem wielkokwiatowych:
- Madonna – kwiaty białe
- Madam – żółte
- Escort Czerwona – czerwone
Rośliny te wykorzystywane są na wiele sposobów i można powiedzieć, że znowu zaczynają zyskiwać popularność. Przez pocztę kwiatową najczęściej zamawiane są chryzantemy fioletowe oraz chryzantemy bordowe.
Można spotkać również chryzantemy zielone, które mają kwiaty w kolorze liści. Zwracają uwagę już przez samą fakturę płatków. Chryzantema zielona może mieć kwiaty w różnych odcieniach. Istnieją odmiany, których kwiaty są w takim odcieniu jak ich liście. Najczęściej spotykane są kwiaty jasnozielone albo cieniowanie innymi kolorami, np. białym czy żółtym.
Chryzantema wielokwiatowa najczęściej wykorzystywana jest jako dekoracja nagrobków, ogrodów czy wnętrz (w postaci ciętych kwiatów). Odmiany niskie wykorzystywane są jako obrys ogrodu, natomiast wysokie na rabaty. Chryzantemy drobnokwiatowe najlepiej sprawdzają się na cmentarzach. Są one również trwalsze ze względu na większą odporność na mróz.
Jakie są wymagania chryzantem?
Chryzantemy bylinowe są roślinami, które nie sprawiają dużych kłopotów, a dodatkowo ich uprawa nie należy do skomplikowanych. Najistotniejszym krokiem jest zapewnienie im odpowiednich warunków do rozwoju. Musimy pamiętać, że chryzantemy w ogrodzie powinny zajmować stanowiska słoneczne, ponieważ właśnie takie są dla nich najlepsze. Ważne, aby były one również ciepłe i osłonięte od wiatru. Doskonałym patentem jest zasadzenie ich w żyznym, wapiennym i jednocześnie przepuszczalnym podłożu o odczynie zasadowym. Zapewniając chryzantemom tak optymalne warunki możemy mieć pewność, że rośliny te będą w stanie przetrwać zimę. Warto mieć też na uwadze, że sadzenie chryzantem w glebach kwaśnych i podmokłych jest zdecydowanie niewskazane.
Chryzantemy – kwiaty późno kwitnące
Kwiaty te można sadzić w gruncie dość długo – od maja aż do początku jesieni. Bardzo istotne jest, aby przez cały okres uprawy odpowiednio dbać o ich nawadnianie. Powinno się też uważać, aby nie zalewać korzeni – zbyt obfite podlewanie prowadzi do ich gnicia, a nawet wystąpienia chorób grzybowych. Tych ostatnich każdy ogrodnik chciałby uniknąć. Chryzantemy nie powinny być przesuszane, ponieważ reaguję na to fatalnie – ich kwiaty zaczynają szybko więdnąć.
Istnieje sposób ograniczający konieczność częstego podlewania tych roślin – jest to instalacja systemu nawadniania w ogrodzie lub umieszczenie hydrożeli w uprawie pojemnikowej (zarówno w domu, jak i na cmentarzu).
Niedługo po posadzeniu istotne jest także pielenie – szybko rosnące chwasty są w stanie zagłuszyć młode chryzantemy.
Gatunki chryzantem uprawianych w gruncie można też nawozić. Wiosną dobrze jest stosować nawozy azotowe, latem natomiast potasowo-fosforowe.
Chryzantemy kule
Jeśli chodzi o chryzantemy, które są uprawiane na tzw. kwiat cięty (czyli wykorzystywane do bukietów lub wazonów), można wyodrębnić 3 rodzaje. Są to:
- gałązkowe (np. margerytki),
- igiełkowe o spłaszczonych kwiatostanach,
- wielkokwiatowe o kwiatostanach w kształcie kuli.
Tzw. „wielkie kule” cieszą się największą popularnością zwłaszcza w okresie Wszystkich Świętych. Występują one w odcieniach bieli, żółci i kremowym.
Chryzantema w pojemniku
Chryzantemy w doniczkach nie potrzebują nawożenia, zwłaszcza, że najczęściej kupuje się kwiaty, które już kwitną. Ich okres kwitnienia może zostać wydłużony poprzez usunięcie przekwitłych kwiatów. Podczas wykonywania tej czynności należy być bardzo uważnym i delikatnym, aby nie uszkodzić pąków, które dojrzeją w przyszłości.
Hodowanie chryzantem na balkonach jest świetnym sposobem na urozmaicenie tego miejsca. Szczególnie w okresie jesiennym, kiedy niemal wszystkie kwiaty zdążą już przekwitnąć. Chryzantema kwitnie jeszcze przez długi czas, wprowadzając ten niepowtarzalny klimat jesiennych barw na naszym tarasie lub balkonie.
Rośliny nadające się na balkon czy taras to odmiany doniczkowe (drobno- lub wielkokwiatowe), o dużej liczbie kwiatów, występujące w szerokiej gamie kolorystycznej. Najbardziej popularne barwy chryzantem balkonowych to liliowa, czerwona, biała, pomarańczowa i żółta. Chryzantemy byliny są co prawda roślinami wieloletnimi, ale nie oszukujmy się – większość gatunków doniczkowych nie jest w stanie przetrwać zimy w naszym polskim klimacie.
Chryzantemy na balkonie lub tarasie bez problemu można przezimować. Jednak trzeba pamiętać o tym, aby śledzić prognozy pogody i odpowiednio wcześniej (przed nadejściem przymrozków) przenieść je do pomieszczenia zapewniającego im optymalne warunki. Pędy należy przyciąć niemal przy samej ziemi. Należy ograniczyć też wtedy podlewanie – wystarczy nawodnić je jedynie kilka razy na kwartał.
Jeśli więc szukamy ciekawych roślin z gatunku bylin, które przez długi czas będą zdobić nasze ogrody, warto zainteresować się chryzantemami. Oprócz wielu odmian i kolorów kwiatów ich zaletą jest również długi czas kwitnienia – często są to jedyne rośliny w naszym ogrodzie, które kwitną przez całą jesień.